هشدار به مصرف بی رویه سرم

گزارشی از مصرف خودسرانه وتجویز بی رویه سرم به بیماران در برخی مراکز درمانی؛

سجاد حیدری پور: این روزها که درگیر شیوع کرونا هستیم برخی افراد بدون مراجعه به پزشک به داروخانه مراجعه کرده و درخواست سرم و ویتامین ث می کنند و پرسنل داروخانه نیز در اختیار آنها قرار می دهند. در هر صورت در بحث سرم درمانی یک موضوعی که در شهرستان ما دیده می شود، تجویز و تزریق بی رویه سرم است. چرا برخی از افراد با کوچک ترین احساس ضعف، سرگیجه یا خستگی تصور می کنند به تزریق سرم نیازمندند؟آیا تزریق سرم در افرادی که مشکل جدی پزشکی ندارند، کار درستی است؟ با توجه به اینکه در حال حاضر درگیر پیک پنجم کرونا هستیم و در هفته های گذشته با کمبود سرم روبه رو بودیم و از همه مهم تر مصرف بی رویه سرم می تواند عوارض خطرناکی مثل ادم ریه و افزایش فشار خون را برای افراد داشته باشد.

سرم را پزشک برای ما تجویز کرده است

به مرکز درمانی واقع در چهارراه سپاه می رویم. بیماران در انتظار تزریق سرم ایستاده‌اند، تعدادی هم سرم به دست روی تخت  دراز کشیده‌اند. یکی از بیماران مراجعه کننده می‌گوید: همیشه هنگام بیماری به اینجا می آیم، چون که پزشک معالج همیشه در نسخه سرم تجویز می کندکه باعث می‌شود سریع حالم خوب شود. او در ادامه بیان داشت: الان به هر پزشکی برای سرماخوردگی مراجعه کنید با بیان اینکه احتمالا کرونا باشد، دارو تجویز می کند که برای آمپول ویتامین ث نیاز به سرم است.

تقاضای بی مورد بیماران برای تجویز سرم

آگاهي رساندن به افراد و توضيح موارد لزوم می‌تواند تا حد زيادي درخواست  بیماران را کاهش دهد، البته داروخانه ها هم نبايد سرم بدون نسخه پزشك به بيمار بدهند و دانشکده پزشکی نظارتش را قوی تر کند و بیمار باید آگاهی داشته باشد، استفاده سرم بخودي خود خاصيت درماني ندارد.

دکتر فرهاد فتحی زاده پزشک عمومی در این باره می‌گوید: یکی از دلایلی که برخی پزشکان برای بیماران سرم تجویز می‌کنند، این است که بیماران تقاضای سرم می‌کنند و فکر می‌کنند مایه حیات است و هر پزشکی یک پلاستیک بزرگ دارو و گران قیمت بدهد پزشک خوبی است. وی افزود: از دید برخی بیماران پزشک خوب پزشکی است که سرم بیشتری تجویز کند. زیرا برخی مراجعین به مراکز درمانی این تصور را دارند که با تزریق سرم سرحال‌تر می‌شوند یا بیماری‌شان زودتر خوب می‌شوند. متاسفانه  افراد خوسرانه نیز به داروخانه ها مراجعه می کنند و هر دارویی می خواهند بدون نسخه پزشک دریافت می کنند.

وی ادامه داد: گاهی اوقات در بعضی مراکز داروهایی به سرم اضافه می کنند که می توانند برای فرد مضر باشند. از جمله این داروها می توان به انواع ویتامین ها، آنتی بیوتیک ها و کورتون ها اشاره کرد. مصرف بی مورد آنتی بیوتیک نه تنها به بهبود شخص کمک نمی کند، بلکه او را در معرض خطر عوارض ناخواسته و مقاومت میکروبی قرار می دهد. حتی در بعضی از انواع اسهال ها، آنتی بیوتیک بی مورد می تواند عارضه اسهال را تشدید کند. استفاده مکرر از کورتیکواسترویید ها یا کورتون ها مثل دگزامتازون هم در طولانی مدت فرد را در معرض خطر پوکی استخوان،افزایش قند خون و طیف وسیعی از عوارض دیگر قرار می دهد و نروبیون نیز در بیماری کرونا عوارش دارد و توصیه نمی شود.

خودسرانه از سرم استفاده نشود

دکتر امین ایران نژاد، متخصص داخلی در این رابطه بیان داشت: ترکیبات سرم «قندی»، «قندی نمکی« و « نمکی» هستند و برای تجویز آن قاعده خاصی وجود ندارد و پزشک در صورت لزوم بیمار یا نیاز به آمپول یا دارویی که نیاز داشته باشد برای تزریق استفاده می کند. او در ادامه افزود: افرادی که بیماری های مثل نارسایی کبد،کلیه و بیماری های قلبی دارند باید دقت شود و حتما بیمار باید با پزشک مشورت کند.

این متخصص داخلی توصیه کرد که افراد خودسرانه سرم استفاده نکنند وگفت: سرم در صورت استفاده دارویی نیاز است و در برخی موارد کسانی که افت فشار و یا قند دارند، پزشک برای آن ها سرم تجویز می کند.

متاسفانه شهروندان علاقه عجیبی به خود درمانی دارند

دکتر سید محمد رضوی نسب، مدیر غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی در رابطه با تجویز بیش از جد سرم می‌گوید: با توجه به مشکلاتی که در بحث کمبود دارو مصوصا سرم در پیک پنجم کرونا داشتیم در حال حاضر اولویت ما برای توزیع سرم و دارو بیمارستان ها هستند و سپس به داروخانه های بخش خصوصی اختصاص می دهیم.

او در ادامه افزود: داروخانه ها موظفند طبق نسخه پزشک به بیمار دارو بدهند اما متاسفانه شهروندان علاقه عجیبی به خود درمانی دارند و برای پیشگیری از بیماری کرونا اقدام به گرفتن سرم و آمپول ویتامین ث می کنند که طبق پروتکل های بهداشتی نیاز نیست.

دکتر رضوی نسب در پاسخ به این سوال که چرا به پزشکان نامه زده نمی شود تا برای بیماران در صورت نیاز سرم تجویز کنند و به خواسته بیمار عمل نکنند، بیان داشت: ما در کار پزشکان نمی توانیم دخالت کنیم اما نامه زدیم و پزشکان ما تا تشخیص ندهند برای کسی سرم تجویز نمی کنند اما همانطور که قبلا هم گفتم برخی مواقع پافشاری بیمار است که باعث این موضوعات می شود.

 مدیر غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی اضافه کرد: ما به پزشکان توصیه می کنیم  با توجه به شرایطی که وجود دارد، طبق خواست بیمار عمل نکنند، اما شهروندان باید بدانند که تزریق بی دلیل و زیاد سرم نه تنها برای خستگی، کوفتگی و یا پیشگیری از بیماری کمک کنند نیست و امکان دارد باعث ایجاد عوارض در افراد شود و طبق تشخیص پزشک عمل کنند.

دکتر رضوی نسب در این خصوص تاکید کرد: برخی سرم ها برای برخی افراد ممکن است عارضه ایجاد کند، به طور مثال؛ سرم قندی برای بیمار دیابتی، سرم نمکی برای بیماران قلبی خطرناک است و تجویز سرم را در مواردی مانند سردرد و سرگیجه یا علایم خفیف سرماخوردگی به هیچ وجه توصیه نمی شود.